BITWA POD DOBROMIERZEM
Małe miejscowości znajdują niekiedy trwałe miejsce na kartach wielkiej historii. Tak stało się z Dobromierzem, a to za sprawą bitwy z 4 czerwca 1745 r. W tym właśnie roku władczyni Austrii, Maria Teresa, próbowała odebrać Śląsk, który w latach 1740-1741 siłą i podstępem wydarł jej król Prus, Fryderyk II Wielki. W tym czasie sojusznikiem Austrii była Saksonia.
Król Prus był wtedy w trudnym położeniu. Jego wyprawa na Czechy w 1744 r. skończyła się klęską. Nie sprzyjała mu też sytuacja polityczna w Europie. Za wszelką cenę chciał więc utrzymać Śląsk bo utrata tej prowincji oznaczała koniec potęgi Prus. Armia austriacko-saska wysłana z Czech w końcu maja do zdobycia Śląska, liczyła 65 tys. żołnierzy, w 2/3 austriackich, w 1/3 saskich. Dnia 3 czerwca dotarła w rejon Strzegomia i Dobromierza. Dowodzili nią książę Karol Lotaryński, szwagier Marii Teresy, a także książę Jan Adolf von Sachsen-Weissenfels, wódz saski. Sądzili oni, że stojący pod Świdnicą król pruski ma słabe siły i myśli o odwrocie. Ten jednak przerzucił pod osłoną nocy 60 tys. żołnierzy pod Strzegom i o świcie, około 4:00 zaatakował, zupełnie zaskakując przeciwników. Prusacy uderzyli najpierw na oddziały saskie księcia Sachsen-Weissenfels. Znajdowały się one na zachód od Strzegomia. Pierwszy, najbardziej zaskakujący atak, spadł na straż przednią. Złożona ona była głównie z zaciąganych w Polsce pułków ułanów (istniała wtedy polsko-saska unia personalna).
Mapa bitwy pod Dobromierzem
Zostały one odrzucone, ale dla powstałych zaledwie 10 lat wcześniej formacji ułańskich była to pierwsza wielka bitwa, czyli chrzest bojowy.
Sasi dzielnie walczyli, szczególnie jazda i grenadierzy, ale około 7:00 Prusacy zmusili ich do odwrotu.
| | |
| Jazda saska | Grenadier austriacki |
Nastąpiło to nim przyszły z pomocą siły austriackie księcia Lotaryńskiego, które obozowały koło Dobromierza. Zbierały się niemrawo i maszerowały powoli. Gdy książę Lotaryński nadszedł rozpoczęła się druga faza bitwy. Między Godzieszówkiem, a Tomkowicami linie piechoty pruskiej i austriackiej prowadziły morderczą wymianę ognia, ale bez rozstrzygnięcia.
Fragment bitwy (karta pocztowa)
Za to między Tomkowicami a rzeką Strzegomką jazda pruska zmusiła do odwrotu austriacką, prowadzoną osobiście do boju przez księcia Lotaryńskiego. Przesądziło to o wyniku bitwy i około 8:00 austriacki dowódca nakazał odwrót.
Bitwa była więc już rozstrzygnięta i dobiegała końca, ale właśnie wtedy miał miejsce jej najgłośniejszy epizod. W chwili, gdy piechota austriacka zbierała się do odwrotu, kula armatnia zabiła jej dowódcę, feldzeugmeistra Thungena, a równocześnie ranny został gen. Daun.
Wstrząśnięci tymi wypadkami żołnierze jednego z regimentów rzucili się do ucieczki i w szyku powstała luka. Natychmiast wykorzystał ją pruski regiment dragonów Bayreuth, który przez przypadek asekurował piechotę pruską między Godzieszówkiem a Tomkowicami.
Okazało się, że był to dla Prusaków wielce szczęśliwy przypadek. We wspaniałej szarży, najsłynniejszej w dziejach kawalerii pruskiej, regiment Bayreuth rozbił 20 batalionów i zdobył las 67 chorągwi. Wbrew obiegowym opiniom szarża ta nie rozstrzygnęła bitwy, ale bardzo zwiększyła rozmiary pruskiego zwycięstwa. Austriacy stracili 10300 żołnierzy, Sasi 2900, a Prusacy 4800. W ręce pruskie wpadło 76 chorągwi i sztandarów, 66 dział i tysiące jeńców.
Dragon Bayreuth
Dzień po wygranej bitwie na górze WIEŻYCY
został dokonany przegląd zdobytych sztandarów
Fryderyk Wielki, utrzymał Śląsk we władaniu. Bitwa była jego pierwszym, prawdziwie wielkim zwycięstwem, stąd określano ją niekiedy "narodzinami armii pruskiej". W historii znana jest głównie jako bitwa pod Dobromierzem, choć także jako bitwa pod Strzegomiem, bądź od obu miejscowości - pod Strzegomiem i Dobromierzem. Miała ona ogromne znaczenie dla ugruntowania potęgi Prus, jako groźnego mocarstwa, które później zainspirowało rozbiory Polski i zjednoczyło Niemcy w duchu militaryzmu.
Przy tworzeniu animacji zastosowano oryginalną mapę terenu Dobromierza i okolic z początku XX wieku.
-
Frederick II of Prussia : Hohenfriedberg Marsch - Herbert von Karajan with Berliner Philharmoniker
http://www.youtube.com/watch?v=YHqYU0Tci4U&feature=related
Opis bitwy i materiały historyczne opracował pan Robert Kisiel
Konsultacja i materiały historyczne udostępnił pan Edwarda Hałdaś
B I B L I O G R A F I A:
Liliane ind Fried Funcken - "Historische UNIFORMEN", 1989 Orbis Verlag für Publizistik GmbH, München
